گروه:
گروه صنایع غذایی و تبدیلی
مجری(های) طرح (داخل پژوهشکده):
تاریخ خاتمه:
1395
وضعیت:
خاتمه یافته
محل تامین اعتبار:
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
در اين پژوهش، فرآيند افت فشار کنترل شده سريع (DIC) براي اولين بار در کشور براي استخراج مواد موثره گياهي شامل اسانسهاي طبيعي و ترکيبات آنتياکسيدان مورد استفاده قرار گرفت. در اولين قدم، طراحي و ساخت دستگاه DIC در مقياس آزمايشگاهي به انجام رسيد. در استخراج اسانس، بذر دو گياه زيره سياه و گشنيز مورد استفاده قرار گرفتند. در سومين مجموعه از آزمايشها، از اين روش براي پيش فرآيند بهبوددهنده استخراج ترکيبات آنتياکسيدان فنوليک از پوست انار استفاده شد. در استراج اسانس مهمترين عوامل اثرگذار بر فرآيند استخراج شامل زمان، فشار، اندازه ذرات و تعداد سيکل در ۳۰ آزمايش در نظر گرفته شد. براي زيره سياه، تحليل آماري RSM نشان داد تعداد سيکل و اندازه ذرات بر بازده اثري معنادار دارند. بهترين شرايط استخراج براي زمان، فشار، اندازه ذرات و تعداد سيکل به ترتيب 60s, 3/5 bar, 0/25 mm و ۱۲ سيکل تعيين شد. مقايسه روش DIC در شرايط بهينه با تقطير با آب نيز صورت گرفت. بازده بر اساس اجزاي مهم اسانس در روش DIC، بيشتر از روش تقطير با آب به دست آمد. استخراج بذر گشنيز بر مبناي بازده جزء غالب اسانس يعني لينالول صورت گرفت. شرايط عملياتي بهينه براي گياه براي زمان، فشرا،اندزه ذرات و تعداد سيکل به ترتيب 20s، ۲/۸۶ bar، ۰/۲۵mm و ۱۲ سيکل تعيين شد. برخلاف زيره سياه، کمترين زمان براي استخراج اسانس گيشنيز مناسب بوده و اين امر به دليل حساسيت بالاي لينالول به دما است. در مقايسه اين روش در شرايط بهينه با تقطير با آب آزمايشي تکميلي صورت گرفت. در اينجا نيز بازده لينالول در روش DIC بسيار بيشتر از تقطير با آب تعيين شد. براي توسعه کاربرد فرآيند DIC و در سومين آزمايش، فرآيند بافتهي پيش از عمل استخراج ترکيبات فنوليک از پوست انار مورد نظر قرار گرفت. براي بهينهسازي پيش فرآيند DIC از روش RSM استفاده شد. پارامترهاي موثر بر مقدار ترکيبات فنوليک استخراج شده فشار، تعداد سيکل، اندرکنش فشار- سيکل و زمان - سيکل بودند. بهترين بافتدهي و آمادهسازي براي استخراج در فشار bar 3، يک سيکل و 60s بخاردهي استفاده شد. پارامترهاي موثر بر استخراج ترکيبات فنوليک نيز زمان، دما، اندازه ذرات و نسبت حلال به مواد جامد تعيين گرديدند.