با توجه به سند چشم انداز بيست ساله كشور و افزايش سهم كشور در توليدات علمي جهان و با توجه به مفاد بند الف ماده 45 قانون برنامه چهارم در زمينه حقوق مالكيت فكري، ضرورت ايجاد مديريت مالكيت فكري با هدف ساماندهي ارزيابي تخصصي و علمي- فني اظهارنامه هاي ثبت اختراع، تشويق مراكز علـــمي، تحقيقاتي و محققين حقيقي و حقوقي در زمينه توليد اختراعات و ابتكارات و حمايت از توســعه آنها بيش از پيش احساس مي شود.
پرداختن همه جانبه به امر مالكيت فكري از عوامل اساسي و زيرساختهاي مهم توسعه علمي ، فناوري، صنعتي و توسعه اقتصادي هر جامعه اي به حساب مي آيد. بديهي است، شرط لازم براي تحقق نهضت توليد علم و فناوري كشور (نهضت نرم افزاري) ساماندهي مالكيت فكري صنعتي به عنوان ركن مهم نظام ملي نوآوري كشور در توسعه علمي، تكنولوژيكي، صنعتي و اقتصادي مي باشد.
بديهي است که در هر کشوري وجود نظام مالکيت فکري فراگير و مناسب کاملاً ضروري است. اجزا و نهادهاي اصلي در اين نظام به دو گروه عمده تقسيم مي شوند:
1- نهادهاي واضع و مجري قوانين مربوط به حقوق مالكيت فكري
2- نهادهاي توسعه دهنده و مروج خلاقيتها و كاربردي كردن نتايج آنها
در ايران وضع و اجراي قوانين مربوط به حقوق مالكيت فكري بر عهدة قوة مقننه و قضاييه بوده كه از سال 1304 هجري شمسي آغاز و بنا بر مقتضيات بارها بازنگري و تكميل شده است. در حال حاضر سازمان ثبت اسناد و املاك كشور وابسته به قوه قضاييه، متولي امور حقوقي و قانوني مالكيت فكري است.
سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران از بدو تأسيس تاکنون حمايتهاي درخور توجهي را از نوآوران و مخترعان کشور به انجام رسانده و در اين راه در سطح کشور پيشگام بوده است. اکنون نيز با تأسيس دفتر مالکيت فکري اين فعاليتها را بطور متمرکز و گسترده تر دنبال خواهد نمود. ماموريت اصلي مديريت مالكيت فكري سارمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران که فعاليت خود را بطور رسمي از ابتداي سال 1384 شمسي زير نظر معاونت اطلاعات علمي و ارتباطات بين الملل سازمان آغاز نمود، پرداختن به امر دوم يعني توسعه و ترويج مالکيت فکري و حمايت مادي و معنوي از مخترعين کشور در امر ثبت اختراعات است. همچنين فراهم آوردن فضا و محيطي مناسب براي انجام بررسي هاي علمي-تخصصي مالكيت فكري و حمايت از توسعه آن با استفاده از توانمنديها و ظرفيتهاي ملي و بهره مندي از تجارب و امكانات جهاني، در عرصه ملي است.
اهداف راهبردي
اهداف راهبردي مديريت مالكيت فكري سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران عبارت است از:
1) فرهنگ سازي و ارتقاء آگاهي از موضوع و امور مالكيت فكري بخصوص در بين محققين، نوآوران، توليد كنندگان و صنعت گران
2) بسترسازي و ايجاد ظرفيت براي توسعه و ترويج خلاقيتها و نوآوريها و ثبت آنها در عرصه هاي ملي و بين المللي.
شرح وظايف
شرح وظايف مالکيت فکري سازمان پزوهشهاي علمي و صنعتي ايران به شرح زير است:
1- عملياتي و اجرايي نمودن سياستهاي مالکيت فکري
2- اجراي سياستها و برنامه هاي شوراي عالي مالكيت فكري
3- هدايت و ساماندهي تسهيلات مالي و معنوي مربوط به مالكيت فكري از منابع داخلي (دولتي و غيردولتي) و بين المللي
4- ايجاد هماهنگي بين مراکز دانشگاهي (مراجع منطقه اي) حمايت از ثبت اختراعات
5- ارتباط و همکاري با سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در راستاي توسعه نظام مالکيت فکري کشور
6- برقراري ارتباط با ارگانها و نهادهاي ذيربط منجمله جامعه مخترعين و مبتكرين و ساير سازمانهاي غيردولتي مربوطه
7- اطلاع رساني و فرهنگ سازي در زمينه مالکيت فکري در بين اقشار مختلف جامعه
8- برگزاري دوره هاي آموزشي مالکيت فکري در سراسر کشور
9- برگزاري كارگاه آموزشي، سمينار و سمپوزيوم در رمينه مالکيت فکري
10- ارائه خدمات مشاوره اي در امور حقوقي و تجاري سازي اختراعات به اشخاص حقيقي و حقوقي