پژوهشکده کشاورزی

دستیابی به راهکاری نوین برای بهینه‌سازی ریز ازدیادی گیاهان با استفاده از نورهای LED در ایران

طرح پژوهشی تدوین دانش فنی تأثیر ترکیب نورهای LED بر ریزازدیادی گیاهان کشت‌بافتی با حمایت مالی و سرمایه‌گذاری شرکت فناور رهام الکترونیک هوشمند، یکی از شرکت‌های فعال در حوزه تولید تجهیزات نوری تخصصی در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، با موفقیت به پایان رسید. این دستاورد ، گامی در جهت بهینه‌سازی فرآیندهای کشت بافت گیاهی در کشور محسوب می‌شود. این پژوهش که با مسئولیت اجرایی دکتر مجید معصومیان، عضو هیئت علمی، و همکاری دکتر احمد نوروزیان، کارشناس ارشد پژوهشی در گروه گیاهان دارویی پژوهشکده کشاورزی، اجرا شد، به نتایج مهم و کاربردی در حوزه استفاده از نورهای مصنوعی در کشت بافت دست یافته است. اهمیت کنترل نور در کشت بافت نور یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی مؤثر بر رشد و نمو گیاهان است و در شرایط کشت بافت، کنترل دقیق کیفیت و کمیت آن نقشی تعیین‌کننده در موفقیت ریزازدیادی دارد. فناوری LED به دلیل توانایی تولید طول‌موج‌های مشخص، مصرف انرژی کمتر و قابلیت تنظیم دقیق شدت نور، امروزه جایگزین مناسبی برای منابع نوری سنتی مانند لامپ‌های فلورسنت محسوب می‌شود. بر اساس نتایج این طرح پژوهشی، انتخاب صحیح نسبت نورهای قرمز، آبی و سبز در سامانه‌های LED می‌تواند به‌طور مستقیم بر رشد، باززایی و کیفیت ریزنمونه‌ها اثر گذاشته و بازده ریزازدیادی انواع گیاهان زینتی و کشت‌بافتی را به شکل چشمگیری افزایش دهد. مزایای اقتصادی و کیفی فناوری جدید استفاده از نورهای LED، علاوه بر کاهش چشمگیر مصرف انرژی، به کاهش تنش نوری وارد بر بافت‌های گیاهی و ارتقای کیفیت نهایی نهال‌ها نیز کمک می‌کند. توسعه و به‌کارگیری این دانش فنی، نه‌تنها موجب کاهش هزینه‌های تولید و افزایش بهره‌وری واحدهای گلخانه‌ای و کشت‌بافت می‌شود، بلکه زمینه رشد صنایع مرتبط با فناوری نورهای مصنوعی LED و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در حوزه‌های تحقیقاتی، تولیدی و فناوری را نیز فراهم می‌آورد. دانش فنی این طرح پژوهشی اکنون در اختیار سرمایه‌گذار، شرکت رهام الکترونیک هوشمند، قرار گرفته است و انتظار می‌رود در توسعه فناوری‌های نوین تکثیر گیاهی، تولید انبوه نهال‌های سالم و ارتقای کیفیت محصولات کشاورزی نقش مؤثری ایفا کند.