پژوهشکده کشاورزی

پژوهشکده کشاورزی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با اجرای مجموعه‌ای از طرح‌های تخصصی در حوزه تولیدمثل دام، موفق شد با بهره‌گیری از فناوری لقاح آزمایشگاهی(IVF)، گامی مهم در جهت ارتقای باروری و بهبود شاخص‌های تولیدمثلی دام‌های کشور بردارد. این اقدامات در چارچوب دو طرح ملی و با همکاری وزارت جهاد کشاورزی انجام شده است.

به گفته دکتر محمد زندی عضو هیئت علمی گروه پژوهشی دام، طیور و آبزیان و مجری طرح، در این پژوهش‌ها، تمرکز بر افزایش نرخ دوقلوزایی در گوسفند و بهبود راندمان تولیدمثل بوده است. استفاده از روشIVF  ا امکان ارزیابی، انتخاب و تکثیر جنین‌های سالم و باکیفیت را فراهم کرده و شرایط لازم برای تکثیر سریع دام‌های برتر ژنتیکی را فراهم می‌سازد.

گفتنی است دستیابی به این فناوری در مقیاس کاربردی، تحول مهمی در افزایش جمعیت دام‌های مولد و ارتقای بهره‌وری گله‌های بومی کشور به شمار می‌رود و این موفقیت می‌تواند با کاهش فاصله نسل‌ها و انتخاب دقیق‌تر دام‌های برتر، نقش مؤثری در تقویت امنیت غذایی و توسعه پایدار صنعت دامپروری ایران ایفا کند.

ایشان در ادامه فعالیت‌های پیشرفته خود در حوزه بیوتکنولوژی تولیدمثل، از فناوری ویرایش ژنوم CRISPR/Cas9 برای اصلاح هدفمند صفات اقتصادی دام بهره می‌گیرد. این فناوری به دلیل دقت بالا و توانایی ایجاد تغییرات کنترل‌شده در ژنوم، یکی از ابزارهای انقلابی در مهندسی ژنتیک محسوب می‌شود.

یکی از محورهای اصلی این تحقیقات، بهبود کیفیت گوشت و افزایش بازده تولید از طریق القای هیپرتروفی عضلانی (عضله مضاعف) در دام‌هایی مانند گاو و گوسفند است؛ ویژگی‌ای که به‌طور طبیعی در برخی نژادهای پرتولید مشاهده می‌شود. با تنظیم و تقویت بیان ژن‌های مسئول این صفت، امکان انتقال این ویژگی به نژادهای بومی فراهم خواهد شد.

ادغام فناوری ویرایش ژن CRISPR/Cas9 با روش لقاح آزمایشگاهی، یک رویکرد پژوهشی یکپارچه و بسیار کارآمد ایجاد کرده است. در این راهبرد، ابتدا ژن‌های هدف با دقت بالا اصلاح می‌شوند و سپس با کمکIVF، تکثیر کنترل‌شده دام‌های دارای صفات اصلاح‌شده با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد. این هم‌افزایی فناورانه، مسیر را برای ایجاد نسل‌های جدید دام با عملکرد بالاتر، سلامت بیشتر و ارزش اقتصادی افزوده هموار می‌سازد.