پژوهشکده مطالعات فناوری‌های نوین

جناب آقای دکتر عمادی نماینده ایران در فاو درکنفرانس ملی آینده نگاری فناوری و نقش آن در حکمرانی فرمودند: بحث امنیت غذایی، دسترسی آحاد جامعه به غذای کافی و مغذی می‌باشد. حدود 800 میلیون گرسنه در جهان داریم 2 میلیارد نفر مبتلا به سوء تغذیه هستند و هزینه رفع درمان پرچالشی از رفع گرسنگی است. نرخ صعودی به علت کووید و تغییرات اقلیمی و جنگ بالا رفته است. در 3 سال گذشته تعداد افراد گرسنه رو به افزایش است. در ابعاد سیاسی مرتبط با تولید، توزیع و دسترسی غذا، بصورت غذای مغذی و سالم است. تولید غذا بر عهده کشاورزی است و بی عدالتی حاکم بر جامعه باعث عدم دسترسی است. از نظر تولید موادغذایی در ایران مشکل نیست؛ غذایی که ما وارد می کنیم؛ مسائله اصلی در سطح ملی، مشکل ما در دسترسی است. در مسئله آب و خاک و تنوع زیستی با فشار زیاد مواجه هستیم و کل زیست اقلیم بخصوص آب تهدید می‌شود. در کنار آب، خاک، روند تولید مواد غذایی پایدار نیست؛ مسئله زیست گاه در تغییر است. تغییرات اقلیمی خاورمیانه در ایران به لحاظ گرمایش کره زمین تحت خطر و فشار بر منابع پایه به خصوص آب و خاک است و روند بحرانی ناصحیح بخصوص در ارتباط با آب و حوزه غذایی به ناپایدار تبدیل شده و روند تغییرات اقلیمی این مسئله را بیشتر کرده است. مسئله حکمرانی نامطلوب منابع، جنگ و تحریم‌ها و تغییرات اقلیم و مسئله خشکی است. در سطح حکمرانی و مدیریت و فناوری، ابزار هم سخت افزار و هم نرم افزار می‌بایست استفاده شود. در حوزه نوآوری تاکید بر سخت افزاری است. در بحث کشاورزی فن‌آوری، سخت افزاری و بحث دیجیتال نو و نوآوری جدید الکتریکی و هوش مصنوعی می‌تواند کمک کند. مسئله فراهم نکردن دیتای دقیق و کامل در حوزه کشاورزی است و در کنار آن بحث دیجیتال و بیوتکنولوژی است که در موثر بودن نظام تولید کمک می کند. تغییرات اقلیمی میزان تولید را کاهش و آفات ایجاد می‌کند. در پیشگیری از بحرانها، استفاده از هوش مصـنوعی و دیتا نقـش زیادی دارد. مسئله آب و خاک را شـناسایی و نقاط بـحرانی و بهینه‌سازی مصرف و سیاست ملی می‌بایست مدنظر باشد. به شکل گلخانه‌ای، ضریب آب کم و افزایش بهره وری و فقر کاهش و درآمد کشاورز افزایش می‌یابد و از طریق فناوری دیجیتال و تلفن هوشمند، کشاورز می‌تواند محصولات خود را تنظیم و در مواقع رویدادهای تغییرات اقلیمی بیمه نماید و با کمترین نقدینگی چرخش مالی می‌توانند مدیریت نمایند. کشاورزی هوشمند با مصرف آب و منابع کمتر، غذای سالم و بیشتر برای آحاد جامعه فراهم می‌نماید. 

جناب آقای دکتر سیاوش ملکی فر معاون صندوق نوآوری و شکوفایی درکنفرانس ملی آینده نگاری فناوری و نقش آن در حکمرانی فرمودند:آینده نگاری را به شکل پروژه می‌بینیم که با یک مدت زمان و اتمام قرارداد پروژه تمام می‌شود؛ این اشکال است. آینده نگاری می‌تواند همیشه جاری و ساری باشد. پروژه آینده نگاری ملی را باید به مثابه یک پروسه ببینیم و در معاونت علمی نیازمند بحث، تبادل گفتگو و ترویج  است. در سازمان‌های مختلف به آینده‌نگاری فناوری به تصمیم‌گیری از بالا با نگاه سیاسی، فرهنگی، امنیتی و اجتماعی است و با سرمایه‌گذاری زیاد با شکست مواجه می‌شوند و آینده نگاری ما نیازمند سند سیاستی و راهـبردی است. جناب آقای دکتر علیرضا نصراصفهانی، عضو هیات علمی و مدیر دفتر آینده پژوهی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی درکنفرانس ملی آینده نگاری فناوری و نقش آن در حکمرانی فرمودند: آینده‌پژوهی وقتی قدرت پیدا می‌کند که نهادهای امنیتی که تصمیم گیرنده هستند؛ حمایت ویژه از از آینده‌پژوهی نمایند. 3 ضلع مثلث اجماع قدرت و حکمرانی شامل فناوری، دانش و آینده است. مدل جدید غیرخطی و حکمرانی بر پایه نگاه به آینده است و نگاه غیرخطی بر پایه کلاسیک و خطی بعد از هوش مصنوعی، جوابگو نیست . آینده‌پژوه مثل یک قهرمان در کنار نهادها و مردم باید باشد. فناوری نیاز به آدمی است که پیشرو باشد؛ کسی که در زمان حال است؛ نمی‌تواند آینده‌نگاری را توسعه دهد. آینده‌پژوه کارآفرینی، سیاستی است. مسائل نو را کشف می‌کند و در بحث سیاست کلان به متخصص می‌گوید؛ باید بیایی و روی این مسئله کار کنی. جامعه، سیستم اجتماعی پیچیده است که نیاز به تصویر کلان جامعه دارد که به کجاها باید برسیم و از فاصله قبل  می‌بایست این تصـمیم را بگیرد. آینده‌نگار می‌تواند به سناریوهای مختلف برای آزمون سیاست کمک نماید. آمایش آمـوزش عالی بر اساس آینده و بر اساس نگاه به آینـده است . و تصمیم و اقدامات و فکرکردن نسبت به آینده است.

جناب آقای دکتر رضا حافظی عضو هیات علمیمؤسسه تحقیقات سیاست علمی کشور درکنفرانس ملی آینده نگاری فناوری و نقش آن در حکمرانی فرمودند:آینده نگاری یعنی ما قبول کنیم در داخل یک کشور هم فناوری‌های نظامی، یک نوع نگاه حکمرانی است که در فناوری‌های پزشکی و حمل و نقل متفاوت هست؛ می توانند در کنار هم باشند و هم افزایی ایجاد کنند و از طریق مسیر ایجاد هاب یا ایجاد سیستم آینده نگاری در کشور ایجاد نماییم. چون به صورت پروژه نگاه کردیم و یادگیری نداشتیم. وقتی بصورت فرآیند نگاه کنیم یادگیری داریم. اگر چارچوب حکمرانی آینده‌نگر اتقاق بیافتد؛ ما می‌توانیم از این مسیر، حکمرانی را تغییر دهیم. مسئله تغییر ذهنیت در سیاست‌گذاری است. رویکردی که برای ایران مناسب هست باید باشد. مسـئله رویکرد چندسطحی، باید داشته باشیم و آینده‌نگاری ملی به آینده‌نگاری بخشی و صنایع در تعامل باشند.

جناب آقای دکتر علی چاپرک عضو هیات علمی پژوهشگاه نیرودرکنفرانس ملی آینده نگاری فناوری و نقش آن در حکمرانیفرمودند: آینده‌نگاری به مثابه یک رویکرد برای دموکراتیک کردن سیاست‌گذاری از طریق نهادسازی می‌تواند کمک کند و بحث و گفتکو با مدیران فناوری و مهندسان و سایر رشته‌های جامعه شناسی، علوم سیاسی، علوم اجتماعی و حقوق ایجاد شود و این مستلزم این است که حاکمیت تصمیم خود را عوض نماید و به جای اینکه صنعت و پروژه تولید کند به مسیر پروسه و سمت نهادسازی تغییر کند و مشارکت جذب نماید. آینده‌نگاری بر اساس دموکراسی است. توسعه فناوری نیازمند دموکراسی و مشارکت با جهان و پیش بینی وضعیت اقتصاد است. نیازمند حاکمیت شایسته‌سالاری است. در جایی که در حوزه اقتصاد، رقابت وجود ندارد؛ هزینه ساخت هم نیست. موزه آینده‌نگاری می‌تواند به همه چیز فکر نماید.                                                                                           

جناب آقای دکتر حاج حسینی عضو هیات علمی سازمان درکنفرانس ملی آینده نگاری فناوری و نقش آن در حکمرانی فرمودند: با نگاه آینده‌نگاری از حالت پروژه‌ای به سمت نهادسازی باید برویم؛ بدون نگاه اجتماعی، حکمرانی فرهنگی با این زیرساخت، کار جواب نمی دهد؛ نگاه بایدSocial Technical  باشد. مدل‌های سیستمی باید به جای خطی باشد. آینده‌نگاری قلب آینده‌پژوهی است. اجماع سازی و کارآفرینی سیاستی مسئله باید مطرح باشد. نگاه لیبرالیستی آزادی در چارچوب جمهوری اسلامی نبوده است. بحث وفاق و همدلی که تکمیل آن حضور در عرصه بین‌المللی است. در فناوری نظامی، منابع فراوان و آزادی عمل داشتند که باید قدردان باشیم. سرریزها و تعامل اقتصادی و فناوری این دو حوزه به وجود نیامده است. در هوش مصنوعی دولتها مشورت می‌گیرند و نگاه به آینده باید امیدوارانه باشد تا از این بحران گذر کنیم و به مرحله بالاتر علم و فناوری و به حکمرانی برسیم .